Eğitim ve gelişim süreçlerinde geri bildirim, sıklıkla bir not veya bir yargı olarak algılanır. Oysa bir psikolog olarak, geri bildirimin çok daha derin bir anlam taşıdığını biliyorum. Doğru bir şekilde verildiğinde geri bildirim, öğrenme yolculuğunun en güçlü araçlarından biri haline gelebilir. Ancak bu gücü kullanabilmek için, yaklaşımımızı gelişim odaklıbir zihniyete göre yeniden şekillendirmemiz gerekir.
Peki, geri bildirimde “gelişim odaklı yaklaşım” ne demektir ve neden bu kadar önemlidir?
Geleneksel geri bildirim, genellikle bir görevin sonunda “doğru” ve “yanlış” olanları belirler. Bu yaklaşım, öğrenciyi statik bir yetenek seviyesine sabitler. Örneğin, “Bu ödevden 60 aldın” demek, sadece bir durumu tespit eder ve öğrencinin neden başarısız olduğunu veya nasıl daha iyi olabileceğini açıklamaz. Bu tür geri bildirim, öğrencide yetersizlik hissi yaratabilir ve motivasyonunu düşürebilir.
Gelişim Odaklı Geri Bildirimin Farkı
Gelişim odaklı geri bildirim ise, kişinin yeteneğinin sabit olmadığı, çaba ve doğru stratejilerle geliştirilebileceği fikrine dayanır. Bu yaklaşım, geri bildirimi bir yargı aracı değil, bir yol haritası olarak sunar.
Odak, kişiden davranışa kayar: Gelişim odaklı geri bildirimde, “Sen dikkatsizsin” demek yerine, “Bu bölümde yaptığın hesaplamalarda küçük hatalar var, bir daha kontrol eder misin?” denir. Bu, öğrencinin kişiliğini hedef almak yerine, belirli bir davranışı iyileştirmeye odaklanır.
Somut ve uygulanabilir öneriler sunar: Gelişim odaklı geri bildirim, sadece bir sorunu belirtmekle kalmaz, aynı zamanda o sorunu çözmek için somut adımlar önerir. “Cümlelerin biraz karmaşık olmuş” demek yerine, “Bu cümleyi daha anlaşılır hale getirmek için ana fikri en başta belirtmeyi deneyebilirsin” gibi yönlendirici ifadeler kullanılır.
Çabayı ve süreci takdir eder: Bu yaklaşım, sadece sonuca değil, öğrencinin gösterdiği çabaya ve öğrenme sürecine de değer verir. “Bu konuyu anlamak için çok çaba sarf ettiğini görüyorum, bu harika bir şey” demek, öğrencinin motivasyonunu ve kendine olan inancını güçlendirir. Hata yapmanın bir öğrenme fırsatı olduğunu hissettirir.
Özetle, geri bildirim bir öğrenciyi eleştirmek için değil, onu bir sonraki gelişim düzeyine taşımak için güçlü bir araçtır. Gelişim odaklı bir yaklaşımla, hataları birer başarısızlık olarak değil, potansiyelin ortaya çıkması için birer fırsat olarak görmeyi öğreniriz. Bu sayede, öğrenciler sadece daha iyi notlar almakla kalmaz, aynı zamanda hayat boyu sürecek bir öğrenme ve gelişim zihniyeti kazanırlar.